Met deze peilingen geen coalities mogelijk. Hoewel...

Als enige neemt Maurice de Hond wekelijks in zijn peiling een overzichtje met enkele coalities op. Het is steeds hetzelfde rijtje. Twee combinaties komen niet in de verste verte in de buurt van een meerderheid:
VVD+PVV+CDA, zeg maar het huidige Kabinet-Rutte en VVD+PvdA+CDA, ook wel de 'grote coalitie' genoemd.
Van de eerste weten we al dat de drie partners daar niet mee verder willen. Dan waren er immers geen verkiezingen nodig geweest. Variant twee duikt altijd op in moeilijke tijden. Het is de ultieme stap-over-de-schaduw-coalitie, waarin links, rechts en midden in het algemeen belang samen de rijen sluiten. Ook is het een zo onwaarschijnlijke combinatie dat hij pas wanneer alle onderhandelingen onmogelijk zijn gebleken ooit serieus wordt overwogen.

Ook zien we VVD+CDA+D66+GL+CU. Logisch, want dat is de coalitie van het Lente-akkoord. Dan is er de optie VVD+PvdA+D66+GL, die vooral geliefd is bij veel PvdA'ers en die bekend staat als Paars Plus. En tot slot PvdA+SP+D66+GL. Waarschijnlijk omdat er ook een variant met de SP tussen moet staan, nu de SP in de peilingen zo hoog scoort.

Je zou er wanhopig van worden. Want hoe moet dat nou na 12 september, als dit de keuze is die we hebben en geen enkele combinatie een meerderheid krijgt? Of zijn er meer mogelijkheden?

Jazeker, die zijn er. Om te beginnen scheelt het nogal welke peiling je als uitganspunt neemt. De volgende grafiek toont dezelfde coalities nog eens, maar nu ook met de zetelaantallen uit de peilingen van de Politieke Barometer en TNS NIPO:

En dan blijken Paars Plus en de kunduz- of lentecoalitie ook opeens een meerderheid te kunnen krijgen - de eerste bij de Politieke Barometer en de tweede bij TNS NIPO - of in ieder geval in de buurt van 75 zetels te komen.

Coalities met SP?
Kijk nog eens naar die SP-coalitie. Zou de SP echt alleen kunnen regeren met D66, na de PVV misschien wel verder verwijderd van de SP dan welke andere partij ook? En zou D66 zich onder een SP-premier schikken? De SP heeft ook andere opties - en dan hoeven we niet eens naar vijfpartijencoalities te kijken:

Drie varianten met PvdA+SP+CDA als basis. Eén met D66, met hetzelfde bezwaar als hiervoor, maar minder links en met een grotere meerderheid. Eén met GroenLinks en één met de ChristenUnie. Ook beide niet voor de hand liggend met zo'n groot rood blok en nog niet met meerderheid in zicht. 

Wel duiken met (bijna) meerderheid nog twee varianten met de VVD op: VVD+SP+CDA, zeg maar 'grote coalitie B' en VVD+SP+D66. De kloof tussen SP en D66 mag een bezwaar zijn, onder een VVD-premier is D66 vast sneller bereid daar overheen te stappen, zeker nu de meest extreme ideeën uit het SP-programma zijn geschrapt. En ook het CDA, altijd bereid om in moeilijke tijden 'verantwoordelijkheid nemen' te verkiezen boven een oppositierol, zou hier mogelijk mee kunnen leven.

Coalities met VVD?
Het VVD-programma is nog niet bekend, maar gezien het recente voorstel driekwart van de ontwikkelingshulp te schrappen, is men van plan een stevig eigen geluid te laten horen. De vraag is welke coalitie er in aanmerking komt om zo veel mogelijk van zo'n VVD-koers uit te voeren:

Qua lijn ontwikkelingshulp, zit alleen de PVV op dezelfde koers, maar dan moet er flink wat in de zetelaantallen veranderen. Een combinatie met PPV en D66 zou een flinke meerderheid krijgen, maar D66 zou zelfmoord plegen wanneer het daar in mee zou gaan en D66 en PVV hebben elkaar al min of meer uitgesloten. Daarom ontbreekt deze variant in de grafiek.

De coalitie van het lenteakkoord is een optie, maar dan moet de VVD toch een socialer gezicht laten zien. Bovendien zijn alle vijf partijen druk bezig zich van dat akkoord af te wenden. Ligt dus niet voor de hand.
Dan is er Paars Plus, met GroenLinks of de ChristenUnie als Plus-, of beide partijen als Plus Plus-variant. Die optie lijkt haast nog moelijker met een rechtse VVD. Wel is dit een van de varianten die Jolande Sap liever zou zien dan de lentecoalitie, zij wilde immers graag CDA of VVD inruilen voor de PvdA.

En dan komen we ook hier die varianten met de SP tegen. Het lijkt vreemd, de meest linkse partij samen met de VVD in een kabinet. Maar op een aantal punten is de SP behoorlijk conservatief en de huidige VVD is niet de meest liberale VVD. Perfecte combinatie?

Coalities met PvdA?
Kabinet Balkenende eindigde met een kater en veel PvdA-leden zouden nu liever in zee gaan met de VVD, zoals gebeurde in de Paarse kabinetten-Kok. En dan bij voorkeur in een Paars Plus-variant, waarbij naast D66 ook GroenLinks meedoet. Maar de liberale VVD-vleugel uit die tijd is verdwenen en dat de huiidige VVD het niet zo heeft met GroenLinks bleek wel uit de verslagen over de coalitieonderhandelingen in 2010. Geen wonder dat PvdA-leider Samsom besloot nu eens echt toenadering tot de SP te zoeken. Formeel was een linkse coalitie altijd al de grote droom, maar eigenlijk vonden PvdA'ers de SP altijd te star. De SP onder Roemer lijkt meer bereid tot het sluiten van compromissen. Alles om te voorkomen dat de partij net als in 2006 buiten de boot valt, al dan niet door eigen schuld.

Oh en die coalitie die ik voor het gemak maar even 'nieuwe lente' heb gedoopt? Die staat ertussen omdat het naast Paars Plus de tweede variant is waarvoor Jolande Sap liever de lentecoalitie zou inruilen. Ook nog lang geen meerderheid.

Coalities met het CDA?
Het CDA mag dan laag staan in de peilingen, terwijl iedereen het bijna vanzelfsprekend vindt dat D66 een sleutelrol zal spelen, wordt de mogelijke sleutelrol van het CDA vaak over het hoofd gezien. Maar net zoals het CDA in 2010 ondanks een nederlaag opeens een cruciale rol speelde in Kabinet-Rutte, kan dat ook nu weer gebeuren en dan vooral in coalities met de SP, waar D66 mogelijk minder snel voor te porren is:

Merk op dat hier ook een variant met PvdA+CDA+SP+GL+CU tussen staat. De varianten met alleen GroenLinks of ChristenUnie noemde ik eerder al onwaarschijnlijk vanwege het grote rode blok. Voor het CDA zou deze variant mogelijk aantrekkelijker zijn. Voor de rest? Waarschijnlijk alleen wanneer de vereiste meerderheid anders niet wordt gehaald.

Hoe dan ook, het aantal mogelijke coalities is niet zo klein als het aantal coalities dat Maurice de Hond wekelijks volgt en toont in zijn berichtgeving. Let wel, hij beweert ook niet dat dat de enige opties zijn! Maar helaas zijn er media die uit het ontbreken van andere coalities in zijn berichten, opmaken dat er geen andere opties zijn:

Die moeten nodig een cursus kritisch lezen volgen.

Reacties

-1-  Paul:

Een mogelijke coalitie blijft in alle overzichten onbesproken. De enige 3 partijen coalitie die op een mogelijke meerderheid kan rekenen in de 2de Kamer. VVD+SP+PvdA. [PB 73, MdH 77 en TN 78 zetels]
Een mogelijke coalitie wordt trouwens niet alleen bepaald door het aantal zetels in de 2de Kamer. De partijen moeten samen ook een meerderheid hebben in de 1ste Kamer om op een werkbare coalitie uit te komen. Anders krijgen we weer het soort gedoog constructies als nu met de SGP.

19 Juni 2012 - 17.09 uur

-2-  Marleen Zachte:

@Paul: ja, maar nu haal je wel een heel onwaarschijnlijke coalitie naar boven. Een rood blok onder Rutte – als de VVD de grootste wordt – of de VVD onder Roemer? Ik zie het niet gebeuren. Maar zoals ik onder Coalities met de VVD wel de vierpartijencoalitie met VVD+CDA+PVV+D66 noemde, had ik deze ook nog even kunnen vermelden.

En je opmerking over de Eerste Kamer klopt ook, maar dat valt buiten het onderwerp waar het hier over gaat: (on)genoemde opties in de media.

19 Juni 2012 - 17.28 uur