Wie neemt u in de maling, het CPB of Maurice?

Naast de debatten waren ook de doorberekeningen van de verkiezingsprogramma's door het CPB in het nieuws deze week. Dus onderzocht Peil.nl in hoeverre kiezers zich door die doorberekeningen laten leiden. "CPB-doorrekening niet van invloed in stemhokje", kopte Novum over de uitslag, in een bericht dat onder meer verscheen op Nu.nl. Een kop die helaas de inhoud van het artikel niet dekte, want een kwart van de gepeilden gaf aan wel degelijk de cijfers mee te wegen.

Dat iemand dat überhaupt durfde toe te geven, is een wonder voor wie de peilinguitslag van Peil.nl heeft gelezen.

Vijf stellingen werden aan het panel voorgelegd, waarna twee vragen volgden over welke partij de beste resultaten had behaald. Als eerste een redelijke stelling voor wie meer over kiezersgedrag wil weten:

Ik vind het belangrijk wat de resultaten van die doorberekening van het CPB zijn.

Daarmee is 49% het eens, 38% oneens en 12% weet het niet. Bij een paar partijen is het aantal eens-stemmers kleiner dan het aantal oneens-stemmers: bij de PVV (35% eens, 44% oneens) en bij de SP (40%, 51% oneens). En bij de PvdA hebben de eens-stemmers slechts een kleine meerderheid (48% tegenover 42% oneens).

Een andere stelling legt exact voor wat we van de gepeilden willen weten:

Bij mijn stemkeuze hou ik rekening met de uitkomsten van deze doorrekeningen

Daarmee is 19% het eens, 69% oneens en 10% heeft geen mening. Waarbij D66 het hoogste aantal eens-stemmers heeft (43%), gevolgd door de VVD (31%), GroenLinks (28%) en het CDA (27%). De rest scoort onder de 20%.

Veel oneens dus, wat eigenlijk vreemd is gezien de antwoorden op de eerste stelling. Helaas werd deze stelling in werkelijkheid pas als vierde stelling aan de deelnemers voorgelegd. Er gingen twee andere stellingen aan vooraf, die wel heel sturend waren en de relatief positieve houding van de gepeilden na de eerste vraag mogelijk hebben gedempt:

De kiezer wordt via die doorrekeningen in de maling genomen
en
Voortaan moeten die doorrekeningen niet meer gemaakt worden

Geheel zonder context, zomaar uit het niets, twee zeer suggestief geformuleerde stellingen. Het mag dan ook haast een wonder heten dat toch nog 69% van de deelnemers het met de laatste stelling oneens zegt te zijn. Terwijl toch net nog 42% heeft ingestemd heeft met de stelling dat de kiezer in de maling wordt genomen.

En voor het geval nog niet afdoende duidelijk was of het Peil.nl panel nou wel of niet vertrouwen heeft in de doorrekeningen volgt nog een laatste stelling die het helemaal compleet maakt:

Ik vertrouw het CPB niet

18% weet het dan ook inmiddels niet meer, 21% is het met de stelling eens en toch nog 61% is het er niet mee eens. Maar het is de vraag of dat percentage niet nog hoger was geweest zonder die rare tussenstelligen. En dat geldt ook voor de stelling over het al dan niet de uitkomsten laten meewegen. Mensen geven desgevraagd ook vaak aan dat ze zich niet door reclames laten beïnvloeden, terwijl bekend is dat dat in de praktijk wel gebeurt. Iedereen komt nu eenmaal liever over als een moeilijk beïnvloedbare, onafhankelijke geest. Maar bij verkiezingen zijn mensen just geneigd te overdrijven hoezeer ze zich hebben verdiept in partijprogramma's, of anderszins hebben laten informeren. Zo wek je namelijk de indruk dat je er goed over nagedacht hebt en niet zomaar iets doet. Je zou dat overdrijvingseffect ook verwachten bij de CPB-cijfers, zeker bij partijen waar de eerste stelling op veel eens-stemmers kon rekenen.

Resten nog de laatste twee vragen: welke partij bij de doorrekening het beste resultaat behaalde en welke partij het slechtste resultaat. Even lijkt het alsof 26% zo verstandig is maar gewoon twee keer de optie Weet niet aan te klikken. Maar nee, hoewel het percentage weetniets bij beide vragen even groot is, gaat het niet twee keer om dezelfde groep. Neem de CDA'ers. Daarvan heeft 40% geen idee wie het beste resultaat heeft behaald, maar als het om het slechtstste resultaat gaat weet opeens 52% wel dat dat van de elf genoemde partijen de SP moet zijn. En van... ach, kijk vooral zelf naar de cijfers wanneer u aan deze peilng nog enige waarde hecht. Ik was eigenlijk bij de tweede stelling al afgehaakt en bespreek hem alleen omdat ik niet begrijp hoe een nieuwssite als Nu.nl een warrig bericht over een nog warrigere peiling het publiceren waardig acht. En om de peiling te kunnen nomineren voor de Suggestieve-pelingprijs van deze verkiezingsperiode.

N.B. Of de vragen ook echt in deze volgorde zijn voorgelegd aan de deelnemers is onbekend. In ieder geval roepen ze meer vragen op dan ze beantwoorden. Waarom wil 69% dat het CPB doorgaat met deze doorrekeningen, maar vindt slechts 49% ze belangrijk? Waarom voelen zoveel mensen zich in de maling genomen terwijl meer mensen het CPB wel vertrouwen? 

Zie ook:
SP verdubbelt, Roemer heeft spijt. Terecht?
Peiling De Stemming 29 augustus 2012 - verschil SP-VVD nog even groot
Peilingwijzer 29 augustus - PvdA stijgt, SP daalt (ook zonder invloed debat)
Peiling TNS NIPO 28 augustus 2012 - wijzigingen veroorzaakt door debat?
Peiling Maurice de Hond 26 augustus 2012 - opnieuw vage cijfers over opleidingsniveau
Peiling Politieke Barometer 24 augustus 2012 - daalt VVD door belofte 1.000 euro?
Verschillen tussen peilers, klopt de uitleg van Maurice de Hond?

Reacties

-1-  Coen:

Beste Peilloos,

Erg verfrissende site! Goede artikelen en scherpe analyses. Persoonlijk ben ik van mening dat peilingen rond verkiezingen de kloof tussen burger en politiek alleen maar vergroten (zie ook een oude column van mijn hand http://www.financeincorporated.nl/artike..)

Gr.
Coen

31 Augustus 2012 - 21.39 uur

-2-  Ria:

Ik vraag me af of CPB er rekening mee heeft gehouden, dat de meeste babyboomers in 2040 niet meer leven en er een afname van de bevolking te verwachten is. Hoe dan, als er meer banen zijn, maar geen Nederlandse werknemers om deze in te vullen? Wordt met een toenemende werkgelegenheid en een afname van de bevolking juist de instroom van buitenlandse werknemers dan niet bevordert?
Gr,
Ria

1 September 2012 - 12.24 uur